یکی از بزرگ ترین مشکلاتی که پس از زایمان برای خانم ها اتفاق می افتد، افسردگی است. در این زمان پیش از هر زمان دیگری خانم ها دچار مشکلات روانپزشکی می شوند و به همین دلیل باید به مشاوره یا مراکز مشاوره معتبر مراجعه نمایند. این مساله آنقدر شایع است که خارج از تصور ماست و معمولا تشخیص داده و درمان نمی شود. در صورتی که فردی پس از زایمان دوران افسردگی را نگذراند، می تواند به مراتب تاثیرات منفی بیش تری بر روابط بین مادر و کودک داشته باشد.
افسردگی بعد از زایمان چیست؟
از رایج ترین مشکلاتی که هر خانمی پس از زایمان با آن رو به رو می شود، افسردگی پس از آن است که حدود 30 درصد از زنان را درگیر خود می کند. این مساله حتی برای پارتنر و همسر نیز وجود دارد، مخصوصا آن دسته از مردانی که سن پایین تری دارند و همچنین رابطه عاطفی خوبی هم با شریک زندگی خود ندارند و یا در زندگی خود دچار مشکلات مالی هستند.
در صورتی که افسردگی پس از زایمان به موقع درمان نشود و فرد به روان درمانگر مراجعه نکند، می تواند به افسردگی مزمن تبدیل شود. به همین دلیل می تواند اثرات سویی بر روی روابط بین مادر و همسر شود. همچنین می تواند سبب افزایش خطر اختلال در رشد شناختی، عاطفی و حرکتی کودک در نوزادی و حتی بعد از آن در کودکی خواهد شد. همچنین ممکن است باعث مشکلات دیگری در کودکان مانند اعتماد به نفس پایین و مشکلات رفتاری شود.
علل و عواملی که سبب افسردگی بعد زایمان می شوند
عوامل زیادی می توانند در افسردگی پس از زایمان دخیل شوند که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- ژنتیک
- عوامل محیطی
- مشکلات هورمونی
- مشکلات عاطفی
به دنیا آمدن کودک از جمله عواملی است که می تواند سبب بروز اختلال اضطراب نیز گردد. در کل می تواند سبب بروز مشکلات روانپزشکی در خانم ها شوند. اگر خانم ها شرایط زیر را نیز به همراه داشته باشند، بیش تر در معرض ابتلا به بیماری افسردگی پس از زایمان هستند :
- اختلال دو قطبی
- داشتن سابقه بیماری افسردگی در خانواده
- افسردگی بعد زایمان در زایمان قبلی
- داشتن حاملگی سخت و دشوار
- از دست دادن شغل و عزیزان
- دوقلویی و چندقلویی
- مشکلات سلامت جسمانی کودک تازه متولد شده
- سن زیر 18 سال مادر
- روابط عاطفی ضعیف با مادر خودش
- مشکلات مالی
- باردازی ناخواسته
- کمبود خواب و تغییرات هورمونی
علائم اصلی افسردگی زایمان چیست؟
نشانه هایی که افسردگی پس از زایمان دارد، بسیار شبیه علائم افسردگی در دیگر زمان ها و موقعیت هاست. مدت زمان این نوع افسردگی معمولا 6 ماه پس از زایمان به طول می انجامد که برای درمان باید اقدام سریعا شود. برخی از این علائم عبارتند از :
- نداشتن کفایت کافی برای مادر بودن
- خستگی بیش از حد
- نداشتن اشتها
- تحریک پذیری
- احساس گناه
- افکار خودکشی
- وسواس
- داشتن افکار منفی
- احساس غم و گریه
- علاقه نداشتن به کودک خود
- افکار آسیب رساندن به کودک
- به هم خوردن خواب
بعد از دانستن اینکه علائم اصلی افسردگی زایمان چیست؟ باید بدانید این علائم باید حداقل دو هفته ادامه داشته باشد و بعد از آن می‌توانید با مراجعه به روانپزشک از اقدامات درمانی لازم برخوردار شوید.
تشخیص و تست افسردگی پس از زایمان
برای اینگه افسردگی پس از زایمان تشخیص داده شود، باید حتما به یک روانپزشک باتجربه و متبحر مراجعه شود. روانپزشک با گرفتن شرح حال بیمار، می خواهند متوجه این قضیه شوند که افسردگی پس از زایمان که بسیاری از خانم ها بعد از زایمان با آن مواجه هستند با نوع افسردگی خفیف گرفته نشود.
برای تشخیص اینکه آیا به افسردگی بعد از زایمان دچار هستید یا نه حتما به روانپزشک متبحر مراجعه کنید. تا با گرفتن شرح حال دقیق، افسردگی پس از زایمان با نوع خفیفی از افسردگی که ممکن است در بسیاری از خانم‌ها بعد از زایمان رخ دهد اشتباه گرفته نشود. روانپزشک بعد از تشخیص دقیق، در صورت نیاز اقدامات درمانی لازم برای درمان افسردگی بعد از زایمان را پیشنهاد می‌دهد. در بهترین کلینیک مشاوره باید علاوه بر جلسه مصاحبه روانپزشکی در صورت نیاز از جدیدترین تست افسردگی پس از زایمان که امروزه در دنیا برای این منظور وجود دارد استفاده می‌شود.
افسردگی‌های بعد از زایمان به سه دسته تقسیم می‌شوند :
دسته اول
این نوع افسردگی خفیف ترین نوع افسردگی بعد زایمان است که 3 یا 4 روز بعد از آن آغاز می شود و می تواند تا چند ساعت چند روز تداوم یابد. این نوع از افسردگی به علت خفیف بودن، نیاز به اقدام درمانی ندارد و خود به خود و با گذشت زمان درمان می شود.
دسته دوم
این نوع از افسردگی همان است که در پزشکی به آن افسردگی بعد از زایمان می‌گویند و اغلب در ۶ ماه اول پس از زایمان آغاز می شود و باید درمان شود. شدت این نوع از افسردگی بیش تر از دسته اول است که با احساس خستگی و بی‌انرژی بودن شدید، تحریک‌پذیری و یا افکار خودکشی و … همراه است.
دسته سوم
این افسردگی خیلی شدید و نادرترین نوع افسردگی بعد از زایمان است که به آن سایکوز بعد از زایمان می‌گویند. مطالعات نشان می‌دهد اکثر زنان مبتلا به این مدل از افسردگی فاکتورهای ابتلا به بیماری دوقطبی را دارا هستند. زنان با این نوع افسردگی دارای علائمی مانند نوسانات خلقی شدید، توهم، تلاش برای صدمه زدن به خود و یا کودک، افکار خودکشی و … هستند. طبق آمار اکثر زنانی که اقدام به نوزاد‌کشی می‌کنند سپس اقدام به کشتن خود نیز می‌کنند. به دلیل عواقب خطرناکی که ممکن است این نوع از افسردگی به همراه داشته باشد اقدامات درمانی اورژانسی، ضروری است. در این موارد برای درمان افسردگی بعد از زایمان، گاهی ممکن است بیمار نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشند.
