فوبیا نوعی هراس بیش از حد و غیرمنطقی است. اگر فوبیا دارید، ممکن است وقتی با منبع ترس خود روبرو می شوید، احساس هراس یا وحشت عمیقی را تجربه کنید. ترس می تواند از یک مکان، موقعیت یا یک شی خاص باشد. بر خلاف اختلالات اضطرابی عمومی، فوبیا معمولاً به چیزی خاص مرتبط است.
تأثیر فوبیا می تواند آزاردهنده و یا حتی شدیداً ناتوان کننده باشد. افراد مبتلا به فوبیا اغلب متوجه می شوند که ترس آنها غیرمنطقی است، اما نمی توانند کاری در مورد آن انجام دهند. چنین ترس هایی می تواند در کار، مدرسه و روابط شخصی فرد اختلال ایجاد کند. تخمین زده می شود 19 میلیون آمریکایی دارای فوبیا هستند که در برخی از زمینه های زندگی آنها مشکل ایجاد می کند. اگر ترسی دارید که شما را از داشتن زندگی راحت و با آسایش باز می دارد، حتما از یک تراپیست کمک بگیرید.
علل ایجاد هراس یا فوبیا چیست؟
عوامل ژنتیکی و محیطی می توانند باعث ایجاد فوبیا شوند. کودکانی که یک خویشاوند نزدیک مبتلا به اختلال اضطرابی دارند، در معرض خطر ابتلا به فوبیا هستند. رویداد های ناراحت کننده، مانند تجربه نزدیک به غرق شدن، می تواند فوبیا را ایجاد کند. قرار گرفتن در معرض فضاهای محدود، ارتفاع زیاد، و نیش حیوانات یا حشرات، همگی می توانند منبع فوبیا باشند.
افرادی که بیماری مزمن یا نگرانی هایی در مورد سلامت جسمانی خویش دارند اغلب دارای فوبیا و هراس هستند. سوء مصرف مواد مخدر و افسردگی نیز با بروز فوبیا مرتبط است.
فوبیا علائم متفاوتی با بیماری های روانی جدی مانند اسکیزوفرنی دارد. در اسکیزوفرنی، افراد دارای توهمات دیداری و شنیداری، هذیان، پارانویا، علائم منفی مانند ناراحتی و علائم گوناگونی هستند. فوبیا اغلب غیر منطقی است!
انواع فوبیا
فوبیا انواع مختلفی دارد که در ادامه مهم ترین آنها را برای شما بازگو می کنیم:
آگورافوبیا
آگورافوبیا ترس از مکان ها یا موقعیت‌هایی است که نمی‌توانید از آنها فرار کنید. خود این کلمه به “ترس از فضاهای باز” اشاره دارد. افراد مبتلا به آگورافوبیا از بودن در مکان های بزرگ مثل تالار سینما یا گرفتار شدن در بیرون از خانه می ترسند. آنها اغلب از موقعیت های اجتماعی به کلی دوری می کنند و ترجیح می دهند در خانه بمانند.
بسیاری از افراد مبتلا به آگورافوبیا می ترسند که ممکن است در مکانی که نتوانند از آن فرار کنند دچار حمله پنیک شوند. کسانی که بیماری های مزمن دارند ممکن است نگران باشند که در یک منطقه عمومی یا جایی که هیچ کمکی در دسترس نیست، به اورژانس پزشکی نیاز خواهند داشت.
جمع هراسی
از فوبیای اجتماعی یا جمع هراسی به عنوان “اختلال اضطراب اجتماعی و ترس شدید از مردم” نیز یاد می شود. این نگرانی شدید در مورد موقعیت های اجتماعی است و می تواند منجر به خود انزوا شود. فوبیای اجتماعی می تواند آنقدر شدید باشد که ساده ترین تعاملات، مانند سفارش دادن به رستوران یا پاسخ دادن به تلفن، باعث وحشت افراد شود. افراد مبتلا به فوبیای اجتماعی اغلب برای دوری از موقعیت‌های عمومی دست از کار می کشند.
انواع دیگر فوبیا چیست؟
بسیاری از افراد نسبت به موقعیت ها یا اشیاء خاص حس خوب و مطلوبی ندارند، اما برای تشخیص فوبیای واقعی باشد، این هراس باید در زندگی روزمره اختلال ایجاد کند.
در اینجا چند مورد از رایج ترین انواع فوبیا آورده شده است:
گلوسوفوبیا
به این حالت اضطراب یا هراس از صحبت کردن در مقابل جمع گفته می شود. افراد مبتلا به این فوبیا زمانی که حتی به حضور در مقابل گروهی از افراد فکر می کنند، علائم جسمی شدیدی دارند. درمان های گلوسوفوبیا می تواند شامل درمان با دارو باشد.
آکروفوبیا
این نوع هراس از ارتفاع است. افراد مبتلا به این فوبیا از کوه، پل ها یا طبقات بالاتر ساختمان ها اجتناب می کنند. علائم این نوع فوبیا عبارتند از سرگیجه، تعریق و احساسی که گویی بیهوش می‌شوند یا هوشیاری خود را از دست می‌دهند.
کلاستروفوبیا
هراس از فضاهای بسته یا تنگ است. کلاستروفوبیا شدید اگر شما را از سوار شدن در ماشین یا آسانسور بازدارد می‌تواند مختل کننده زندگی باشد.
آویوفوبیا
به هراس از پرواز نیز می گویند.
احساس هراس شدید و وحشت‌زدگی در مواجهه با وسایل حمل و نقل هوایی نظیر هواپیمای مسافربری، جت شخصی و بالگرد را آویوفوبیا می‌نامند. برای مبتلایان به این نوع اختلال، حضور در فرودگاه و یا حتی تصور پرواز با هواپیما نیز می‌تواند بسیار استرس زا باشد و موجب بروز علائم مختلفی از قبیل: ضربان شدید قلب، اضطراب، تنگی نفس، احساس خفگی، حالت تهوع، لرزش اعضای بدن، تعریق و در آخر حمله پنیک گردد.
دنتوفوبیا: دنتوفوبیا ترس از دندانپزشک یا اقدامات دندانپزشکی است. این فوبیا معمولاً پس از یک تجربه ناخوشایند در مطب دندانپزشکی ایجاد می شود. اگر شما را از دریافت مراقبت‌های دندانی مورد نیاز باز دارد، می‌تواند مضر باشد.
هموفوبیا
این نوع فوبیای خون است. فرد مبتلا به هموفوبیا ممکن است در تماس با خون خود یا خون شخص دیگر غش کند.
آراکنوفوبیا
این هراس به معنای ترس از عنکبوت است.
سینوفوبیا
این نوع هراس از سگ ها است.
نیکتوفوبیا
این فوبیا هراس از شب یا تاریکی است. تقریباً همیشه به عنوان یک ترس معمولی دوران کودکی شروع می شود. وقتی فرد دوران نوجوانی را پشت سر می گذارد، به عنوان یک فوبیا در نظر گرفته می شود.
عوامل خطر بروز فوبیا
افرادی که دارای استعداد ژنتیکی برای اضطرابf هستند ممکن است در معرض خطر ابتلا به فوبیا باشند. به نظر می رسد سن، وضعیت اجتماعی-اقتصادی و جنسیت تنها برای فوبیا های خاص عوامل خطر هستند. به عنوان مثال، زنان بیشتر در معرض فوبیای حیوانات هستند. کودکان یا افرادی که وضعیت اجتماعی-اقتصادی پایینی دارند بیشتر احتمال دارد به فوبیای اجتماعی مبتلا شوند. مردان اغلب دچار فوبیای دندانپزشکی می گردند!
شایع ترین و ناتوان کننده ترین علامت فوبیا حمله پانیک است. ویژگی های حمله پانیک عبارتند از:
- تپش قلب
- تنگی نفس
- تکلم سریع یا ناتوانی در صحبت کردن
- خشکی دهان
- ناراحتی معده
- حالت تهوع
- فشار خون بالا
- لرزیدن
- درد قفسه سینه
- احساس خفگی
- سرگیجه یا سبکی سر
- تعریق زیاد
با این حال، فرد مبتلا به فوبیا برای تشخیص دقیق نیازی به حملات پانیک ندارد.
درمان فوبیا
درمان فوبیا می تواند شامل تکنیک های درمانی، داروها یا ترکیبی از هر دو باشد.
گزینه های درمان:
درمان فوبیا می تواند شامل تکنیک های درمانی، داروها یا ترکیبی از هر دو باشد.
درمان شناختی رفتاری
درمان شناختی رفتاری (CBT) رایج ترین درمان مورد استفاده برای فوبیا است. این درمان شامل قرار گرفتن در معرض منبع ترس در یک محیط کنترل شده است. این درمان می تواند اضطراب افراد را کاهش دهد.
این درمان بر شناسایی و تغییر افکار منفی، باورهای ناکارآمد و واکنش های منفی به موقعیت فوبیا متمرکز است.
دارو
داروهای ضد افسردگی و داروهای ضد اضطراب می‌توانند به آرام کردن واکنش‌های احساسی و فیزیکی نسبت به ترس کمک کنند. اغلب، ترکیبی از دارو و درمان حرفه ای مفید ترین و سودمندترین راه درمان فوبیا است.
اگر فوبیا دارید، بسیار مهم است که به دنبال درمان آن باشید. غلبه بر فوبیا می تواند دشوار باشد، اما این امید وجود دارد که با درمان مناسب، می توانید یاد بگیرید که ترس های خود را مدیریت کنید و زندگی پربار و رضایت بخشی داشته باشید.