اختلال شخصیت پارانوئید (PPD) یک وضعیت سلامت روانی است که منجر به بی اعتمادی و سوء ظن نسبت به دیگران بدون دلیل کافی برای مشکوک بودن مشخص می شود (پارانویا). افراد مبتلا به این اختلال اغلب بر این باورند که دیگران سعی در تحقیر، آسیب رساندن یا تهدید آنها دارند. افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید اغلب فکر نمی کنند که رفتار و طرز فکرشان اشتباه باشد.
PPDیکی از گروهی از شرایط به نام Cluster A یا اختلالات شخصیت غیرعادی است. افرادی که به این اختلال مبتلا می شوند اغلب تفکر یا رفتار غیرعادی و غیرعادی دارند. به یاد داشته باشید که افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید، هذیان یا توهم همراه با پارانویا را تجربه نمیکنند، همانطور که در اختلالاتی مانند اسکیزوفرنی، اختلال اسکیزوافکتیو و دورههای شیدایی شدید در اختلال دوقطبی دیده میشود.
مهم ترین علائم و نشانه های اختلال شخصیت
افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید (PPD) اغلب باور دارند که دیگران سغی در تحقیر و آسیب رساندن به آنها را دارند. این اختلال ممکن است علائم مختلفی داشته باشد که مهم ترین انها شامل موارد زیر می شود.
افراد مبتلا به PPD ممکن است:
• به تعهد، وفاداری یا قابل اعتماد بودن دیگران شک کنید، باور کنید که دیگران آنها را استثمار یا فریب می دهند.
• مایل نباشید به دیگران اعتماد کنید یا اطلاعات شخصی را فاش کنید زیرا می ترسند از اطلاعات علیه آنها استفاده شود.
• بخشنده نیستند و کینه به دل می گیرند.
• بیش از حد حساس هستند و انتقادها را ضعیف بپذیرید.
• معانی پنهان در اظهارات معصومانه یا نگاه های معمولی دیگران را بخوانید.
• حملاتی را متوجه شخصیت خود کنید که برای دیگران آشکار نیست.
• بدون دلیل موجه، دائماً شک داشته باشید که همسر یا شریک عاشقانه آنها خیانت می کنند.
• در روابط خود با دیگران سرد و دور باشند و ممکن است برای جلوگیری از خیانت، کنترل کننده و حسود شوند.
• نقش آنها را در مشکلات یا درگیری ها نمی بینید، با این باور که همیشه حق با آنهاست.
• در آرامش داشتن مشکل دارند.
• خصمانه، لجباز و مجادله باشید.
دلایل اصلی اختلال شخصیت پارانوئید
دانشمندان هنوز دلیل اصلی بروز این اختلال را یافت نکرده اند، اما احتمالاً ترکیبی از عوامل محیطی و بیولوژیکی را باعث بروز این بیماری می شوند. محققان دریافتهاند که کمبود عاطفی دوران کودکی نقش مهمی در ایجاد PPD در نوجوانی و اوایل بزرگسالی دارد. محققان قبلاً فکر می کردند احتمالاً یک پیوند ژنتیکی بین اسکیزوفرنی، اختلال شخصیت اسکیزوتایپی و PPD وجود دارد، اما مطالعات بیشتر نشان داده است که این ارتباط آنقدر قوی نیست که باعث بروز اختلالاتی مانند اختلال پارانوئید شود.
اختلال شخصیت پارانوئید چگونه تشخیص داده می شود؟
از آنجایی که شخصیت در طول رشد کودک و نوجوان به تکامل خود ادامه می دهد، متخصصان معمولاً اختلال شخصیت پارانوئید (PPD) را تا بعد از سن 18 سالگی تشخیص نمی دهند. تشخیص اختلالات شخصیت میتواند دشوار باشد، زیرا اکثر افراد مبتلا به اختلال شخصیت فکر نمیکنند مشکلی در رفتار یا طرز تفکرشان وجود دارد و یا اینکه بیمار هستند. این افراد اغلب به دلایل دیگری مانند اضطراب یا افسردگی به دلیل مشکلات ایجاد شده توسط اختلال شخصیت آنها است، مانند طلاق یا روابط از دست رفته، به پزشک مراجعه می کنند.
هنگامی که یک متخصص، مانند یک روانشناس یا روانپزشک، مشکوک است که فردی ممکن است به اختلال شخصیت پارانوئیدی مبتلا باشد، اغلب سؤالات کلی می پرسد که موارد زیر را شامل می شود:
روابط
سابقه کار قبلی
تست واقعیت
اختلال شخصیت پارانوئید چگونه درمان می شود؟
افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید (PPD) به ندرت به دنبال درمان به تنهایی هستند. اعضای خانواده، همکاران یا کارفرمایان معمولا آنها را برای درمان نزد پزشک می برند. هنگامی که فرد مبتلا به PPD به دنبال درمان است، روان درمانی (گفتار درمانی)، مانند درمان شناختی رفتاری (CBT) یا رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT)، درمان انتخابی است. درمان بر افزایش مهارتهای مقابلهای عمومی، به ویژه اعتماد و همدلی، و همچنین بر بهبود تعامل اجتماعی، ارتباطات و عزت نفس تمرکز دارد. از آنجایی که افراد مبتلا به PPD اغلب به دیگران بی اعتماد و مشکوک هستند، برای متخصصان تلاش بر افزایش میزان اعتماد در این افراد دارند. در نتیجه، بسیاری از افراد مبتلا به PPD برنامه درمانی خود را دنبال نمی کنند به نتیجه ی مطلوبی نخواهند رسید. پزشکان معمولاً دارویی برای درمان PPD تجویز نمی کنند. با این حال، داروهایی – مانند داروهای ضد اضطراب، ضد افسردگی یا داروهای ضد روان پریشی – ممکن است در صورتی که علائم فرد شدید باشد یا یک وضعیت روانی مرتبط مانند اضطراب یا افسردگی داشته باشد، تجویز شود. گفتار درمانی یکی دیگر از روش های درمانی است که گاهی اوقات می تواند پارانویا را کاهش دهد و تأثیر آن را بر عملکرد روزانه کاهش دهد. در صورت عدم درمان، PPD می تواند در توانایی فرد برای ایجاد و حفظ روابط، و همچنین توانایی آنها برای عملکرد اجتماعی و در موقعیت های کاری اختلال ایجاد کند. احتمال اینکه افراد مبتلا به اختلال پارانوئید زودتر از افراد بدون اختلال شخصیت دست از کار بکشند، بیشتر است.