اختلال شخصیت مرزی یک بیماری روانی می‌باشد که فرد قادر به مدیریت عواطف و احساسات خود نمی‌باشد. در واقع فرد نمی‌تواند عواطف و احساسات خود را به درستی شناسایی کند و این امر منجر به بروز رفتارهای تخریب کننده و تکانشی می‌شود. حدود 1 تا 2 درصد افراد دچار این اختلال هستند. یکی از جنبه‌های غم انگیز این بیماری این است که ممکن است فرد بیمار تا سالهای بسیار و گاهی اوقات تا همیشه تحت درمان قرار نگیرد زیرا از نظر خود یا اطرافیان بیمار نیست و در مواقعی که بیمار به روانپزشک مراجعه می‌نماید گاهی اوقات بیماری او به اشتباه افسردگی یا اختلال دو قطبی تشخیص داده می‌شود که این امر موجب عدم درمان صحیح می‌شود.
اختلال شخصیت مرزی
این بیماری اولین بار در سال 1980 شناخته شد. در مورد تمام بیماری‌های روحی و روانی یکی از مشکلاتی که باعث می‌شود فرد به دنبال درمان‌های مناسب نباشد ترس از انگ و صحبت‌های اطرافیان می‌باشد. در مورد بیماری اختلال شخصیت مرزی بسیار دشوار است که بیمار باور کند که دچار اختلال در شخصیت و رفتار می‌باشد، در واقع برخی موارد بیماران با شنیدن نام بیماری خود دچار ناراحتی و آسیب می‌شوند بنابراین تعدادی از روانشناسان در سالهای اخیر سعی کرده‌اند با تغییر نام این بیماری بار منفی آن را کاهش دهند و از عناوینی مانند “اختلال کنترل یا تنظیم هیجان” استفاده نمایند.
علائم اختلال شخصیت مرزی
- خلق و خوی ناپایدار
- روابط ناپایدار
- احساسات ناپایدار: روابط پر تلاطمی که از عشق و نیاز به سرعت به سمت نفرت و خشم تغییر می‌کند.
- رفتارهای ناگهانی خطرناک
- احساس رها شدن
- تفکر در مورد خودکشی، و در مواردی عمل به آن مانند بریدن دست و آسیب رساندن به خود
- احساس بی‌حوصلگی و پوچی
- خشم و عصبانیت
- پارانویا، احساس تجربیاتی خارج از بدن و قطع ارتباط با دنیای واقعی
به طور کلی فردی که دچار اختلال شخصیت مرزی می‌باشد دچار نوسانات خلق و خویی شدیدی می‌شود و در روابط با دیگران فراز و نشیب‌های سختی را تجربه می‌نماید. در اکثر موارد این بیماران احساس بی‌ارزشی دارند و حتی اگر دیگران وی را فردی سالم ببینند او خود گمان می نماید که دچار نقص و مشکل است.
تشخیص اختلال شخصیت مرزی
برای تشخیص بیماری باید حداقل پنج مورد از علائمی که در بالا نام بردیم را به مدت چند ماه داشته باشید، در واقع احساسات مقطعی که ممکن است تمام افراد در بازه‌های از زمان آن‌ها را حس کنند به عنوان اختلال شخصیت مرزی شناخته نمی‌شوند.
تشخیص این بیماری در نوجوانان بسیار مشکل است زیرا اکثر نوجوانان در سن بلوغ دچار رفتارهای تکانشی و تغییرات هیجانی می‌شوند.
دلیل ایجاد اختلال شخصیت مرزی
بر اساس تحقیقاتی که طی سالهای گذشته انجام شده است هیچ دلیل مشخصی برای این اختلال شناسایی نشده است اما به نظر می‌رسد عوامل ژنتیکی، محیطی و ناهنجاری‌هایی در مغز می‌تواند باعث بروز این اختلال شوند.
در تحقیقات مختلف حدود 40 تا 70 درصد بیماران دچار اختلال شخصیت مرزی بیان کرده‌اند که در مقطعی از زندگی دچار آزار و اذیت جنسی قرار گرفته‌اند و برخی نیز دچار بی‌توجهی و استرس‌های مداوم بوده‌اند.
عدم تعادل بین سروتونین، نوراپی نفرین و استیل کولین نیز ممکن است منجر به این اختلال شود، این مواد در تنظیم احساساتی مانند غم، اندوه، تحریک پذیری، خشم و اضطراب نقش دارند. (احساساتی که افراد دچار اختلال شخصیت مرزی در کنترل آن دچار مشکل هستند)
درمان اختلال شخصیت مرزی
درمان این بیماری به دلیل ماهیت آن یکی از موارد چالش برانگیز می‌باشد و در مورد نوجوانان و زمانی که این اختلال به موقع تشخیص داده شود می‌تواند نتایج موفقیت آمیزی داشته باشد. پزشکان برای هر بیمار درمان‌های فردی را با توجه به نوع و شدت اختلال ارائه می‌دهند اما به طور کلی درمان اختلال شخصیت مرزی شامل این موارد می‌باشد
رفتار درمانی دیالکتیکی
آموزش مهارت‌هایی مانند ذهن آگاهی و کنترل هیجانات، این روش درمان با تمرین‌های مستمر در مورد نوجوانان موثر می‌باشد.
درمان شناختی رفتاری
روانپزشک با شناخت احساساتی که اغلب منجر به انزوا و احساس عدم ارزشمندی می‌شود می‌تواند بیمار را با واقعیت‌های موجود زندگی روبرو کند تا از افکار و احساساتی که درگیر آن است خارج شود.
درمان مبتنی بر ذهنیت
: در این شیوه‌ی درمانی به بیماران کمک می‌شود تا احساسات خود و دیگران را به درستی شناسایی نماید و پاسخ‌های مناسب در قبال آن‌ها را داشته باشد.
درمان‌های تجربی
این درمان شامل مواردی مانند هنر درمانی، موسیقی درمانی، طبیعت درمانی و درمان‌هایی از این قبیل که منجر به افزایش عزت نفس بیمار شود، می‌باشد.
یوگا و ذهن آگاهی
تحقیقات بسیاری نشان داده است که تمرینات یوگا و مدیتیشن باعث می‌شود ناامنی‌هایی که بیماران دچار اختلال شخصیت مرزی با آن روبرو هستند، کاهش یابد و افراد مهارت های لازم جهت مقابله با آن را از طریق این فعالیت‌ها کسب کنند.
کلام آخر
در پایان لازم است اشاره نمائیم اختلال شخصیت مرزی بیماری است که نباید از ان ترسید، این بیماری تقریباً در تمام موارد اگر به درستی تشخیص داده شود می تواند به طور کامل تحت درمان قرار بگیرد و در موارد بسیاری ،حتی بدون درمان، با افزایش سن و کاهش رفتارهای تکانشی و هیجانی این بیماری به مرور برطرف می‌شود.