برای هر یک از ما ممکن است لحظاتی پیش آید که احساس غم، اندوه، افسردگی و ناراحتی، شادی، هیجان و خوشخالی کنیم. تغییرات خلقی یک رفتار عادی در بین همه افراد است. اما نوسان بخیلی بالا و پایین سبب اختلالی به نام دوقطبی می گردد. در این نوع اختلال، افراد بدون هیچ علت دقیقی، بسیار پر شور و انرژی بوده و هیجان زیادی دارند و به اصطلاح، خلق آن ها بالاست. ممکن است در زمان و لحظه ای دیگر کاملا برعکس و 180 درجه متفاوت از احساست هیجانی خود باشند! این اختلال می تواند در کار، خواب، قضاوت و نحوه عملکرد افراد تاثیر بگذارد. این بیماری را می توان تحت نظر یک روان درمان و مشاور کنترل کرد. در این مقاله قصد داریم اطلاعات کاملی در مورد این اختلال در اختیار شما عزیزان قرار دهیم.
اختلال دوقطبی چیست؟
همهی ما ممکن است دچار تغییر در احساساتمان بشویم، ممکن است گاهی هیجان زده شویم و یا مدتی ناراحت و غمگین باشیم، این حالت ها طبیعی و نرمال است اما فردی که مبتلا به اختلال دو قطبی است این نوسانات خلقی را بسیار شدیدتر تجریه میکند به طوری که ممکن است در انجام کارهای روزانه خود دچار مشکل شود، این دوره ها ممکن است روزها، هفته ها و ماهها طول بکشد و فرد قادر نباشد به روال عادی زندگی خود بازگردد.
برخی از مشهورترین پزشکان، نویسندگان، موسیقیدانان، هنرمندان و دانشمندان مانند نیوتن، فلورانس نایتینگل، مارک توین مبتلا به این بیماری بودهاند. با این حال این بیماری میتواند طاقتفرسا و ترسناک باشد و باعث انزوای فرد بشود
بیش تر بخوانید : اختلال شخصیت مرزی
این بیماران ممکن است قادر به کنترل احساسات خود نباشند، در دورهی افسردگی ممکن است از کارهایی که در دوران شیدایی انجام دادهاند پشیمان شوند، ممکن است حس کنند دنیا از هم پاشیده شده است و همه چیز سیاه و تاریک است، معنای خاصی برای زندگی نیابند و احساس کنند در معرض خطر هستند، اگر این علائم را دارید و یا اینکه یکی از اطرافیان شما درگیر این احساسات است باید به روانپزشک مراجعه نمایید.
علت اختلال دو قطبی
دلایل ایجاد اختلال دو قطبی مشخص نیست، برخی از عواملی که به نظر میرسد در ایجاد این اختلال نقش دارند شامل موارد زیر میشود:
- فاکتورهای ژنتیکی
- مواد شیمیایی مغز
- دلایل اجتماعی و محیطی
- سوءمصرف مواد مخدر
- برخی بیماریها
- گاهی اوقات شروع این بیماری در پی یک اتفاق استرس زا یا یک ماجرای غمانگیز و آسیبزا همراه میباشد.
به نظر میرسد که ژنتیک در 60 تا 80 درصد بیماران نقش عمدهای را ایفا میکند به طوری که اگر یکی از والدین مبتلا به اختلال دو قطبی باشد 10 تا 25 درصد احتمال دارد که فرزند او نیز مبتلا به این بیماری شود و اگر هم پدر هم مادر مبتلا به این اختلال باشند شانس ابتلاء فرزند آنها 10 تا 50 درصد افزایش مییابد.
بیشتر بخوانید: اضطراب
نشانههای اختلال دوقطبی
تغییراتی که در طی اختلال دو قطبی به وجود میآید را دورههای خلقی میگویند. این دورهها شامل دورههای شیدایی یا هیپومانیک (شیدایی خفیف)، افسردگی یا دورهها مختلط (دورهای که هم شامل علائم شیدایی و هم علائم افسردگی میشود) میباشد.
در یک دورهی شیدایی ممکن است فرد این احساسات را تجربه کند:
- احساس حال خوب و عالی داشتن
- احساس پرش و سرخوشی بیش از حد
- انرژی زیاد بدون نیاز به خوابیدن و استراحت برای چندین روز متوالی
- اعتماد به نفس بسیار بالا
- تند صحبت کردن راجع به مسائل مختلف
- تحریک پذیر بودن
- حساس شدن نسبت به لمس شدن
- مشکل در خوابیدن و استراحت کردن
- احساس اینکه میتواند کارهای زیادی را یک مرتبه انجام دهد و نسبت به حالت عادی بسیار فعال و پر انرژی هستند.
- انجام کارهای پرخطر مانند پول خرج کردن بدون فکر کردن به عواقب آن یا اینکه درگیر مسائل احساسی و جنسی خطرناک شدن (روابطی که شاید در حالت عادی هیچگاه وارد آن نشوند)
دوره افسردگی
این دوره معمولاً با احساس خستگی شدید علیرغم خواب زیاد شناخته میشود، ممکن است فرد دچار حملات گریه غیرقابل کنترل شود، علاقه و اشتیاق خود را برای انجام هر کاری از دست بدهد، احساس ناامیدی، بیپناهی و بیارزشی داشته باشد و گاهی اوقات به مرگ فکر کند. از نشانههای کلی دورهی افسردگی میتوان به این موارد اشاره نمود:
- احساس غم و ناراحتی شدید
- احساس نگرانی و پوچی
- مشکل در تمرکز
- فراموشی کارهایی که باید انجام بدهد
- بیعلاقگی برای انجام فعالیتهای شاد و سرگرمکننده
- از دست دادن انرژي برای انجام هرکاری
- احساس خستگی مفرط
- مشکل در خوابیدن
- فکر کردن راجع به مرگ و خودکشی
این تغییر رفتارها ممکن است به آرامی صورت بگیرد ، بنابراین تشخیص اینکه این رفتارها جزئی از شخصیت عادی شما میباشد یا خیر ممکن است دشوار باشد. شاید لازم باشد از افرادی که شما را میشناسند بپرسید که آیا اخیراً تغییرات قابل توجهی در رفتار همیشگی شما رخ داده است یا خیر. در موارد شدید اختلال دو قطبی ممکن است فرد به خود یا اطرافیان خود آسیب وارد کند بنابراین تشخیص به موقع و درمان صحیح بسیار ضروری میباشد.
برای تشخیص اختلال دوقطبی باید حداقل یک دوره شیدایی را تجربه کرده باشید و این دوره حداقل یک هفته طول کشیده باشد، به طوریکه هر روز بیشتر از روز قبل احساس انرژی و نشاط غیرقابل کنترل داشته باشید در غیر این صورت ممکن است شما فقط مبتلا به افسردگی باشید، در هر صورت تشخیص این بیماري و تمایز آن با سایر مشکلات روحی تنها توسط روانپزشک باید صورت بگیرد، چه دچار افسردگی باشید چه دچار اختلال دو قطبی احتیاج به درمان دارویی و جلسات مشاوره دارید.